Câu chuyện về những lá thư tình yêu được viết vào tháng mười một và chút tiếc nuối của một cô gái nhút nhát
Chiều nay, khi ngồi lục tìm trong hộp thư cũ để tìm một tài liệu công việc, tôi bỗng bắt gặp email từ năm 2008: “Columbia University Early Decision Application Submitted.” Đọc xong, tôi ngồi sững người giữa đống giấy tờ, cảm giác như vừa tìm thấy cuốn nhật ký thời thiếu nữ với những dòng chữ ngây ngô khiến mình muốn chôn vùi mãi mãi.
Columbia? Tôi đã nộp Early Decision cho Columbia?
Phải lục lọi thêm hai mươi phút trong email, tôi mới nhớ ra lý do. Ah, đúng rồi – vì tôi muốn sống ở New York, thành phố xa hoa lộng lẫy mà trong mắt cô bé hai mươi tuổi ngày ấy, đó chính là thiên đường trên trái đất.
Nhưng đợi đã… Yale đâu? Trường mà tôi thực sự thích, trường mà tôi từng mơ mộng suốt hai năm cuối cấp ba, trường mà tôi đọc về nó như đọc truyện cổ tích?
Cuộc tình nhát gan
Câu chuyện đột nhiên ùa về như thác đổ. Tôi nhớ ra mình giống như một cô gái mới lớn đang yêu thầm chàng trai trong mộng – biết rằng anh ấy hoàn hảo, biết rằng mình thích anh ấy nhất, nhưng lại sợ hãi đến mức không dám tỏ tình.
“Yale quá khó, mình nộp chắc là trượt,” tôi tự nhủ. “Columbia cũng tốt mà, lại ở New York, chắc dễ thở hơn.”
Thế là tôi chọn cách an toàn: tỏ tình với người đứng thứ hai trong tim, người mà tôi nghĩ sẽ dễ dàng chấp nhận mình hơn.
Giờ nghĩ lại, quyết định ấy giống như đi khiêu vũ với người bạn tốt trong khi người mình thích đang đứng bên cạnh. Vừa không hợp, vừa nhạt nhẽo, lại còn đầy nuối tiếc.
Bài học từ phía bên kia bàn tuyển sinh
Nhiều năm sau, khi ngồi trong phòng họp của University of Chicago, đọc những hồ sơ Early Decision, tôi mới hiểu ra sai lầm của mình.
Những lá thư Early Decision giống y như những lá thư tình – có thể phân biệt ngay được đâu là tình yêu thật, đâu là tình cảm miễn cưỡng.
Tôi vẫn nhớ một hồ sơ năm 2019. Cậu bé viết: “Khi bố mẹ em ly hôn năm lớp 9, em tìm đến thư viện để trốn tiếng cãi vã ở nhà. Lần đầu đọc cuốn ‘The Structure of Scientific Revolutions’ trong mục sách UChicago Press, em ngồi khóc giữa thư viện – không vì buồn, mà vì vỡ òa khi nhận ra có một nơi trên đời này nơi những câu hỏi lớn nhất được đặt ra và bàn luận nghiêm túc. Từ đó, mỗi khi thấy logo maroon của UChicago trên các cuốn sách, em lại cảm thấy như về nhà.”
Rồi một hồ sơ khác, cũng xuất sắc không kém, nhưng lại viết: “UChicago là một trong những trường có chương trình Kinh tế tốt nhất. Em tin rằng môi trường học thuật nghiêm túc ở đây sẽ giúp em phát triển tối đa tiềm năng.”
Bạn có cảm nhận được sự khác biệt? Một bên là cậu bé tìm thấy “ngôi nhà” qua những cuốn sách, một bên là văn bản marketing.
Bạn đoán xem ai được nhận?
Lầm tưởng số một: “Early dễ đỗ hơn”
Nhiều bạn nghĩ rằng Early Decision như một con đường tắt – ít người nộp hơn, tỷ lệ đỗ cao hơn. Nhưng đây chính là cái bẫy tư duy khiến không ít thí sinh ngã ngựa.
Sự thật là: Early Decision giống như giải bóng đá Champions League – có ít đội tham gia hơn giải quốc gia, nhưng toàn là đội mạnh.
Trong vòng Early, bạn gặp phải:
- Những người đã chuẩn bị kỹ lưỡng từ năm lớp 10
- Những “legacy students” có bố mẹ từng học trường đó
- Những thí sinh quốc tế xuất sắc với hồ sơ hoàn hảo
- Những người thực sự hiểu rõ trường mình nộp và có lý do thuyết phục
Còn Regular Decision? Đó như giải bóng đá quốc gia – có cả Bayern Munich lẫn đội hạng ba. Pool đa dạng hơn, cơ hội “nổi” cũng nhiều hơn.
Lầm tưởng số hai: “chiến thuật an toàn”
Có một kiểu suy nghĩ tôi gặp rất nhiều: “Em sẽ nộp Early cho trường dễ hơn một chút, còn trường mơ ước để Regular.”
Đây chính xác là sai lầm tôi đã mắc phải. Và sau bảy năm làm tuyển sinh, tôi có thể nói với các bạn: đây là chiến thuật tệ nhất có thể.
Bởi vì Early Decision chính là lúc ban tuyển sinh tìm kiếm “tình yêu đôi lứa”. Họ muốn những sinh viên sẽ hạnh phúc ở trường, sẽ tham gia tích cực, sẽ trở thành alumni tự hào sau này.
Nếu bạn nộp Early chỉ vì “chiến thuật” mà không có tình cảm thật, đội ngũ tuyển sinh – những người đã đọc hàng nghìn hồ sơ – sẽ cảm nhận được ngay.
Tại sao các trường “ép” bạn chọn một?
Có bạn hỏi tôi: “Cô ơi, tại sao các trường lại bắt mình chỉ được nộp một trường Early Decision?”
Câu trả lời nằm trong những con số khô khan mà tôi từng phải vật lộn. Mỗi tháng tám, ban giám hiệu đều hỏi: “Năm nay chúng ta sẽ có bao nhiêu sinh viên? Ngân sách cho financial aid là bao nhiêu?” Early Decision chính là “insurance policy” – khi nhận một em trong vòng Early, họ biết chắc 99% em sẽ đến học.
Nhưng đây không chỉ là chuyện con số. Hãy tưởng tượng Early Decision như một cuộc hôn nhân bốn năm. Không trường nào muốn “cưới” một sinh viên đã tính sẵn “ngoại tình” với trường khác ngay từ đầu.
Tôi đã chứng kiến quá nhiều câu chuyện buồn: sinh viên đến trường chỉ vì áp lực, vì ranking mà không hề có tình cảm thật sự. Kết quả? Bốn năm như ngồi tù. Điều này không chỉ làm khổ bản thân các em, mà còn ảnh hưởng đến cả community – một sinh viên chán nản sẽ không đóng góp gì cho lớp học, không tạo ra những kỷ niệm đẹp cho bạn bè.
Nghệ thuật viết lá thư tình
Trong những buổi chiều review hồ sơ, tôi học được cách phân biệt “tình yêu thật” và “tình yêu giả”:
Tình yêu thật sẽ viết: “Em nhớ như in buổi chiều mùa xuân năm lớp 10, khi em bỏ trốn khỏi giờ thể dục để nghe podcast ‘Conversations with Tyler’ của Professor Cowen. Nghe ông nói chuyện với các nghệ sĩ, nhà kinh tế, nhà văn, em chợt hiểu ra tại sao GMU lại là nơi em muốn dành bốn năm tới – đây là nơi sự tò mò trí tuệ không bị giam cầm trong từng khoa riêng biệt mà được tự do bay nhảy qua mọi ranh giới.”
Tình yêu giả thường viết: “Trường X là một trong những trường tốt nhất trong abc. Em tin rằng trường X sẽ giúp em phát triển khả năng lãnh đạo và cách tư duy.”
Sự khác biệt ở đâu? Một bên có câu chuyện cụ thể đến từng chiếc podcast, có cảm xúc và khoảnh khắc “bỏ trốn giờ thể dục”. Một bên chỉ có những từ khóa marketing.
Yale – Khi cuộc đời có kế hoạch riêng
Tôi thường tự hỏi: nếu ngày xưa tôi dũng cảm nộp Early cho Yale thì sao?
Có thể tôi sẽ bị từ chối. Có thể tôi sẽ phải chờ đến Regular Decision. Nhưng ít nhất, tôi đã cho mình cơ hội tỏ tình với người mình thực sự thích.
Giờ đây, nhiều năm đã trôi qua, cuộc đời đã dẫn dắt tôi qua những con đường mà cô bé ngày ấy chưa từng tưởng tượng. Có lẽ vì thế mà tôi không còn cảm giác tiếc nuối nữa – chỉ là một chút tò mò về một kịch bản khác của cuộc đời.
Lời khuyên từ trái tim
Nếu bạn đang đứng trước ngã ba Early Decision như tôi ngày xưa, hãy đặt tay lên tim và tự hỏi: “Mình thích trường nào nhất?”
Không phải trường nào “dễ đỗ nhất”. Không phải trường nào “uy tín nhất”. Mà là trường nào khiến bạn hứng thú khi tưởng tượng bản thân học ở đó.
Rồi hãy dũng cảm viết lá thư tình thật lòng nhất. Đừng chỉ nói bạn thích gì – hãy kể câu chuyện về lần đầu bạn biết đến điều đó. Đừng chỉ liệt kê ngành học – hãy giải thích tại sao ngành học tại trường đó lại chạm đến trái tim bạn qua một khoảnh khắc cụ thể.
Có thể bạn sẽ bị từ chối. Nhưng ít nhất bạn đã thành thật với chính mình.
Mùa tỏ tình đang đến
Tháng mười một đang cận kề – mùa của những lá thư Early Decision. Tôi mong các bạn đừng giống như tôi ngày xưa, đừng để nỗi sợ hãi che lấp niềm đam mê thật sự.
Hãy dũng cảm tỏ tình với trường mơ ước. Hãy viết những lá thư “nặng tình” với câu chuyện riêng của mình thay vì những lá thư “an toàn” nghe như đến từ cùng một khuôn. Bởi vì cuối cùng, người mà bạn thực sự thích cũng có thể thích bạn.
Và ai biết được, có thể trước Noel này, bạn sẽ nhận được email: “Congratulations! We are delighted to offer you admission…”
Đó sẽ là món quà Noel đẹp nhất mà bạn có thể tự tặng mình.
P.S: “Thành thật với tình yêu” là tựa đề một bộ phim Hàn Quốc tôi rất thích!
Theo Giang Le/Hội cha mẹ du học sinh VN tại Mỹ
