Để nhận biết sớm trẻ tự kỷ, hãy chú ý các dấu hiệu về giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi lặp đi lặp lại theo từng độ tuổi. Ở trẻ sơ sinh và nhỏ, dấu hiệu bao gồm không giao tiếp bằng mắt, không phản ứng khi gọi tên, không bập bẹ nói hay có cử chỉ (như vẫy tay, chỉ tay) khi 12 tháng tuổi.
Với trẻ lớn hơn, các biểu hiện có thể là chậm nói, ít chơi với bạn bè, chơi một mình, lặp đi lặp lại một cử động hay hành động, và gặp khó khăn trong việc hiểu hoặc sử dụng ngôn ngữ cơ thể. Các dấu hiệu được phân theo độ tuổi sau, song bố mẹ cũng cần quan sát con kỹ càng để tìm đến chuyên gia tâm lý kịp thời để giúp trẻ thoát khỏi những dấu hiệu tự kỷ.
Trẻ dưới 12 tháng tuổi
– Ít hoặc không giao tiếp bằng mắt, không cười khi nhìn hoặc nói chuyện với người khác.
– Không phản ứng khi được gọi tên.
– Không bộc lộ cảm xúc như vui, giận dữ, hay không bập bẹ.
– Không sử dụng cử chỉ để giao tiếp, như vẫy tay hay chỉ vào đồ vật.
– Ít hoặc không có sự quan tâm đến những món đồ chơi hoặc trò chơi thông thường.
Trẻ 12 – 24 tháng tuổi
– Không bập bẹ khi 12 tháng tuổi.
– Không sử dụng từ đơn khi 16 tháng tuổi.
– Không có các cử chỉ giao tiếp như chỉ tay, vẫy tay, bắt tay khi 12 tháng tuổi.
– Gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng ngôn ngữ cơ thể.
– Có thể mất các kỹ năng đã học về ngôn ngữ hoặc tương tác xã hội.
– Thường phớt lờ hoặc ít chú ý đến người xung quanh.
Trẻ từ 2 tuổi trở lên
– Gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội, ít hoặc không chơi với bạn bè.
– Thích chơi một mình và thu mình vào thế giới riêng.
– Có các hành vi hoặc cử động lặp đi lặp lại như lắc lư, vỗ tay, xoay tròn đồ vật.
– Có sở thích đặc biệt và hẹp, ví dụ chỉ tập trung vào việc sắp xếp đồ vật theo hàng dài hoặc xoay bánh xe.
– Phản ứng không bình thường với các kích thích cảm giác (ánh sáng, âm thanh, xúc giác).
– Có thể đi nhón chân hoặc gặp khó khăn trong việc di chuyển.
Những dấu hiệu này có thể xuất hiện ở mức độ khác nhau, tùy thuộc vào dạng tự kỷ. Nếu nhận thấy trẻ có nhiều biểu hiện bất thường, đặc biệt là trẻ có dấu hiệu chậm nói hoặc mất kỹ năng ngôn ngữ, hãy đưa trẻ đi khám chuyên gia để được đánh giá chính xác. Việc chẩn đoán chính xác cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa thông qua các bài đánh giá tâm lý và sàng lọc.
